در دنیای پرتلاطم امروز، درد و ناتوانی ناشی از بیماری‌های مفصلی می‌تواند زندگی را به کام بسیاری از افراد تلخ کند. در این میان، تعویض مفصل به عنوان نوری در انتهای تونل، راهگشای رهایی از این رنج طاقت‌فرسا و بازگشت به زندگی فعال و شادمان خواهد بود.
مفصل مصنوعی، فرشته نجاتِ مفصل آسیب‌دیده، از جنس فلز، سرامیک یا پلاستیک ساخته می‌شود و در انواع مختلفی مانند مفصل ران، زانو، شانه و لگن به کار می‌رود. انتخاب نوع مناسب مفصل، با توجه به شرایط بیمار و نظر جراح متخصص انجام می‌شود.
آرتروز شدید، آسیب‌های مفصلی و بیماری‌های مفصلی مانند روماتوئید آرتریت، زمانی که زندگی را مختل می‌کنند، تعویض مفصل را به ضرورتی اجتناب‌ناپذیر تبدیل می‌کنند. با این روش، درد طاقت‌فرسا و ناتوانی در حرکت، جای خود را به امید و بهبودی می‌بخشند.
جراحی تعویض مفصل، توسط جراح ارتوپد و با ظرافت و دقت انجام می‌شود. برش جراحی، برداشتن مفصل آسیب‌دیده، آماده‌سازی محل و قرار دادن مفصل مصنوعی، مراحل این سفر پرفراز و نشیب را تشکیل می‌دهند.
آرتروز شدید، شایع‌ترین دلیل تعویض مفصل است. علائم و نشانه‌های آرتروز شدید عبارتند از:
درد شدید و مداوم: دردی که با فعالیت بدتر می‌شود و در شب نیز ادامه دارد.
سفتی مفصل: به خصوص در صبح و بعد از بلند شدن از حالت نشسته
کاهش دامنه حرکتی مفصل: محدودیت در حرکت دادن مفصل
ناتوانی در انجام فعالیت‌های روزمره: مانند راه رفتن، لباس پوشیدن و…
انواع جراحی تعویض مفصل
1. تعویض کامل مفصل:
در این نوع، جراح هر دو بخش استخوانی مفصل (استخوان ران و حفره لگنی) را با قطعات مصنوعی جایگزین می‌کند. این روش برای موارد شدید آرتروز، آسیب‌های مفصلی و بیماری‌های مفصلی که منجر به تخریب کامل مفصل شده‌اند، به کار می‌رود. تعویلض مفصل ران و تعویض مفصل زانو از مهم ترین جراحی های تعویض مفصل است.
2. تعویض نیمه مفصل:
در این نوع، فقط بخش آسیب‌دیده استخوان (معمولاً سر استخوان ران) با قطعه مصنوعی جایگزین می‌شود. این روش برای موارد خفیف‌تر آرتروز و زمانی که فقط قسمتی از مفصل آسیب‌دیده است، به کار می‌رود.
3. تعویض سطوح مفصلی:
در این نوع، فقط سطح غضروفی مفصل با یک لایه مصنوعی جایگزین می‌شود. این روش برای موارد خفیف آرتروز و زمانی که فقط سطح غضروفی مفصل آسیب‌دیده است، به کار می‌رود.
مراقبت های بعد از جراحی تعویض مفصل مانند فیزیوتراپی و حرکات توانبخشی به بهبود زخم و روند نقاهت بیماری کمک می‌کند.مراقبت‌های دقیق، خطر عفونت را به حداقل می‌رسانند.
