آرتروز یا (Osteoarthritis) یک اصطلاح کلی برای بیان درد و التهاب در مفاصل است. این بیماری می‌تواند باعث از بین رفتن غضروف، بافتی که انتهای استخوان ها را می‌پوشاند و به آنها اجازه می‌دهد تا به آرامی حرکت کنند، شود. این امر می‌تواند منجر به درد، سفتی، تورم و کاهش دامنه حرکتی در مفاصل مبتلا شود.در ادامه به بررسی کلی بیماری آرتروز می‌پردازیم.
آرتروز چیست؟
آرتروز نوعی بیماری مفصلی به شمار می‌آید که باعث ایجاد درد و ناراحتی در مفاصل بدن انسان می‌شود در واقع، بیش از 100 نوع مختلف آرتروز وجود دارد که هر کدام با علائم و علل خاص خود شناخته می‌شوند.آرتروز، غول خفته‌ای که در سکوت، سلامت مفاصل را نشانه می‌گیرد و با درد و خشکی، زندگی را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. این بیماری شایع، طیف گسترده‌ای از افراد را درگیر می‌کند و به عنوان یکی از اصلی‌ترین علل ناتوانی در جهان شناخته می‌شود.در این محتوا، سفری به دنیای پیچیده‌ی آرتروز خواهیم داشت و با انواع، علائم، علل، روش‌های تشخیص و درمان آن آشنا می‌شویم. همچنین، راهکارهایی برای پیشگیری از این بیماری ارائه خواهیم کرد تا با اتخاذ تدابیری ساده، سلامت مفاصل خود را حفظ کنیم.
انواع شایع آرتروز:
- آرتروز استئوآرتریت (آرتروز ساییدگی و پارگی): شایع‌ترین نوع آرتروز که غضروف مفصلی را تخریب می‌کند و بیشتر در افراد مسن دیده می‌شود.
- آرتریت روماتوئید: یک بیماری التهابی خودایمنی که به غضروف و مفاصل حمله می‌کند و می‌تواند منجر به آسیب به سایر اندام‌ها شود.
- آرتریت پس از سانحه: در اثر آسیب‌دیدگی مفصل، مانند شکستگی یا پارگی رباط، ایجاد می‌شود.
- آرتریت نقرسی: نوعی آرتروز التهابی که به دلیل تجمع اسید اوریک در خون ایجاد می‌شود.
علائم آرتروز کدام است؟
آرتروز می‌تواند باعث ایجاد طیف وسیعی از علائم شود که بسته به نوع آرتروز و شدت آن برای هر فرد متفاوت است.در ابتدا ممکن است فرد هیچ گونه علائمی نداشته باشد چون علائم این بیماری به تدریج ظاهر می‌شود و مفاصل فرد را درگیر می‌کند.از مهم ترین علائمی که این بیماری دارد احساس درد و ناراحتی در برخی از قسمت های مفصلی بدن مانند زانو،لگن و یا مچ دست است.با بیشتر شدن علائم آرتروز بهتر است هر چه سریع تر به پزشک متخصص مراجعه کنید.در پاسخ به سوال از کجا بفهمیم آرتروز داریم داشتن علائم زیر ممکن است از علائم خفیف فرد درگیر آرتروز باشد که عبارتند از:
- درد مفاصل: احساس درد خفیف یا شدید در مفاصل به خصوص در هنگام حرکت یا بعد از فعالیت
- خشکی مفاصل، به خصوص در صبح
- تورم و التهاب مفاصل
- کاهش دامنه حرکتی مفصل
- صدا دادن مفاصل هنگام حرکت صدایی مانند تق تق یا ساییدگی
- ضعف عضلانی
علت و دلایل ابتلا به آرتروز
- فرسایش و پارگی غضروف: غضروف بافتی است که انتهای استخوان ها را می‌پوشاند و به آنها اجازه می‌دهد تا به آرامی حرکت کنند. با افزایش سن، غضروف به طور طبیعی فرسوده می‌شود. این می‌تواند منجر به استئوآرتریت شود، که شایع ترین نوع آرتروز است.
- آسیب به مفصل: آسیب به مفصل می‌تواند در اثر آسیب دیدگی، مانند شکستگی یا رگ به رگ شدن، یا در اثر استفاده بیش از حد از مفصل ایجاد شود. این آسیب می‌تواند منجر به آرتروز، به خصوص آرتریت پس از سانحه شود.
- بیماری های خودایمنی: بیماری های خودایمنی مانند آرتریت روماتوئید زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول های سالم بدن حمله می‌کند. در مورد آرتریت روماتوئید، این حمله به غضروف و مفاصل حمله می‌کند.
- چاقی: اضافه وزن فشار بیشتری به مفاصل، به خصوص زانوها و لگن ها وارد می‌کند. افزایش وزن خطر ابتلا به آرتروز، به خصوص استئوآرتریت را افزایش می‌دهد.
- سن: با افزایش سن، خطر ابتلا به آرتروز افزایش می‌یابد.معمولا افراد بالای 40 سال بیشتر درگیر این بیماری می‌شوند که عمده دلیل آن ضعیف و پوک شدن استخوان ها می‌باشد.
سابقه خانوادگی و ژنتیک: اگر اعضای خانواده شما به آرتروز مبتلا باشند، شما نیز ممکن در معرض خطر این بیماری باشید. - جنسیت: درصد ابتلا به آرتروز در زنان بیشتر از مردان است که می‌توان دلیل آن را فعالیت های بیش از حد زایمان و روند افزایشی پوکی استخوان دانست.
آرتروز را چگونه تشخیص دهیم؟
تشخیص آرتروز فرآیندی است که شامل جمع آوری اطلاعات در مورد سابقه پزشکی و علائم شما، انجام معاینه فیزیکی و در صورت لزوم، انجام آزمایشات مختلف است.در اینجا مراحلی که پزشک شما برای تشخیص آرتروز طی می‌کند، آورده شده است که عبارتند از:
- جمع آوری اطلاعات:پزشک شما در مورد علائمتان، از جمله اینکه چه زمانی شروع شده اند، چقدر شدید هستند و چگونه بر زندگی روزمره شما تأثیر می گذارند، سوال می‌کند. همچنین در مورد سابقه پزشکی شما، از جمله هر گونه بیماری یا آسیب قبلی، داروهایی که مصرف می‌کنید و سابقه خانوادگی آرتروز سوال خواهند کرد.
- معاینه فیزیکی:پزشک و متخصص ارتوپدی مفاصل آسیب دیده را از نظر درد، تورم، قرمزی و گرمی بررسی می‌کند.آنها دامنه حرکتی و ثبات مفاصل شما را ارزیابی می‌کنند.همچنین برای بررسی وجود درد یا حساسیت، مفاصل شما را لمس می‌کند.
- آزمایشات:متخصص و جراح ارتوپد آزمایشات مختلفی را برای تأیید تشخیص آرتروز و کمک به تعیین نوع خاص آرتروز شما تجویز می‌کند. این آزمایشات شامل اشعه ایکس، آزمایش خون، ام آر آی و سی تی اسکن است.
روش های درمان آرتروز
بیماری آرتروز درمان قطعی ندارد اما راه‌های مختلفی برای مدیریت علائم و بهبود کیفیت زندگی وجود دارد. درمان بسته به نوع و شدت بیماری متفاوت است و ممکن است شامل داروها، فیزیوتراپی، کاردرمانی، تزریق و در موارد شدید جراحی باشد. در ادامه به بررسی انواع روش های درمان آرتروز می‌پردازیم که شامل موارد زیر است:
استفاده از دارو برای درمان آرتروز
- مسکن‌های بدون نسخه: داروهایی مانند استامینوفن و ایبوپروفن می‌توانند به تسکین درد خفیف تا متوسط کمک کنند.
- داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs): داروهایی مانند ناپروکسن و دیکلوفناک می‌توانند به تسکین درد و التهاب کمک کنند. مصرف طولانی مدت NSAIDs می‌تواند خطر عوارض جانبی مانند مشکلات گوارشی را افزایش دهد، بنابراین باید با احتیاط و تحت نظر پزشک مصرف شوند.
- داروهای ضد روماتیسم اصلاح‌کننده بیماری (DMARDs): این داروها برای درمان آرتریت روماتوئید و سایر انواع آرتروز التهابی استفاده می‌شوند. DMARDs می‌توانند روند بیماری را کند کرده و از آسیب بیشتر به مفاصل جلوگیری کنند.
- کورتیکواستروئیدها:استفاده از این داروها می‌توانند برای تسکین التهاب و درد به طور کوتاه مدت استفاده شوند. کورتیکواستروئیدها به صورت خوراکی، تزریق داخل مفصلی یا تزریق عضلانی تجویز می‌شوند.
- ارتوکین تراپی :ارتوکین تراپی نیز یک روش درمان تزریقی است که به کمک مکانیسم‌های دفاعی طبیعی، موجب درمان آرتریت و التهاب مفاصل می‌شود.
- پلاسما درمانی: پلاسما درمانی یک روش درمانی غیر جراحی امیدوارکننده برای درمان آرتروز است که می‌تواند به کاهش درد، بهبود عملکرد مفصل و افزایش دامنه حرکتی در بیماران مبتلا به آرتروز کمک کند.
فیزیوتراپی و حرکات تقویتی
فیزیوتراپیست می‌تواند به شما در انجام تمریناتی برای تقویت عضلات اطراف مفصل، بهبود دامنه حرکتی و کاهش درد کمک کند.همچنین می‌تواند به شما در یادگیری نحوه استفاده از وسایل کمکی مانند بریس و عصا برای محافظت از مفاصل و کاهش درد کمک کند.
جراحی و یا تعویض مفصل آسیب دیده
در موارد شدیدی که بیماری شدت پیدا کرده و با درمان های غیر جراحی قابل درمان نیست، ممکن است جراحی برای جایگزینی مفصل آسیب‌دیده با مفصل مصنوعی لازم باشد. جراحی مفصل ران، زانو و شانه رایج‌ترین انواع جراحی آرتروز هستند.روش های جراحی که برای درمان بیماری آرتروز استفاده می‌شود شامل موارد زیر است:
- جایگزینی مفصل: در این جراحی، مفصل آسیب‌دیده با یک مفصل مصنوعی ساخته شده از فلز، پلاستیک یا سرامیک جایگزین می‌شود.
- فیوژن مفصل: در این جراحی، دو استخوان آسیب‌دیده در مفصل با هم ذوب می‌شوند تا یک مفصل ثابت ایجاد شود. فیوژن مفصل معمولاً به عنوان آخرین چاره برای بیمارانی که درد شدید آرتروز دارند و سایر درمان‌ها موثر نبوده است، استفاده می‌شود.
- آرتروسکوپی: این روش جراحی به جراح اجازه می‌دهد تا داخل مفصل را از طریق یک برش کوچک با استفاده از یک دوربین و ابزارهای جراحی کوچک مشاهده کند. آرتروسکوپی می‌تواند برای برداشتن بافت‌های آسیب‌دیده، ترمیم غضروف یا رباط‌های آسیب‌دیده و اصلاح ناهنجاری‌های استخوانی استفاده شود.
علاوه بر درمان‌های پزشکی، برخی از روش‌های جایگزین نیز ممکن است به تسکین علائم آرتروز کمک کنند. طب سوزنی، تغذیه سالم و استفاده از مکمل های غذایی، یوگا و مدیتیشن و کاهش فعالیت های سنگین از جمله مواردی است که می‌تواند روند بیماری آرتروز را کاهش دهد.
سخن آخر
آرتروز به طور کلی یک بیماری دژنراتیو است، به این معنی که غضروف مفصلی با گذشت زمان به تدریج فرسوده می‌شود و از بین می‌رود. این امر می‌تواند منجر به درد، التهاب و سفتی مفاصل شود.با این حال، روش‌های مختلفی برای مدیریت علائم آرتروز و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به این بیماری وجود دارد. بهتر است قبل از هرگونه اقدام به درمان خودسرانه به یک پزشک متخصص و جراح ارتوپدی مراجعه نمایید. دکتر میثم با ایمان اسکوئی متخصص و جراح ارتوپدی در تهران هستند که توانسته اند به افراد بیشماری که از بیماری آرتروز رنج میبرند کمک کند.شما می‌توانید برای گرفتن نوبت با کلینیک دکتر اسکوئی تماس بگیرید.
